เปิดร่างพ.ร.บ.ข้าวแห่งชาติ

ที่มา

คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน 2547 ให้จัดตั้งสำนักงานข้าวแห่งชาติ มีฐานะเป็นส่วนราชการระดับกรมภายในกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยมุ่งหมายที่จะให้เป็นองค์กรดูแลเบ็ดเสร็จในเรื่องการพัฒนาข้าวและชาวนา ทั้งการผลิต การแปรรูป ไปจนถึงการตลาด รวมทั้งส่งเสริมสนับสนุนชาวนาและองค์กรชาวนาให้มีความเข้มแข็ง สามารถพึ่งตนเองได้ นำไปสู่ชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น อย่างไรก็ดี นอกจากโครงสร้างสำนักงานข้าวแห่งชาติที่ปัจจุบันกำหนดให้มีสำนักงานซึ่งมีเลขาธิการ (อธิบดี) เป็นผู้บริหารสูงสุดแล้ว ยังจัดให้มีคณะกรรมการข้าวแห่งชาติ (National Rice Board) ประกอบด้วยนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน มีคณะกรรมการประกอบด้วยภาครัฐและเอกชนที่เกี่ยวข้องทุกสาขาและตัวแทนชาวนา ทำหน้าที่กำหนดนโยบายและมาตรการสำคัญในการพัฒนาข้าว

นอกจากนี้ยังกำหนดให้มีกลไกการบริหารจัดการที่จำเป็นอื่นๆ เพื่อเป็นเครื่องมือในการผลักดันให้แนวคิดการดำเนินงานของสำนักงานบรรลุผลได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีการพระราชบัญญัตินี้ ถือเป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งสำหรับสร้างประโยชน์ให้แก่การพัฒนาข้าวและชาวนา รวมทั้งแก่ผู้เกี่ยวข้องสาขาอื่นๆ ดังนั้น กระทรวงเกษตรและสหกรณ์จึงจัดให้มีการร่างกฎหมายเพื่อใช้ประกอบการจัดตั้งและการบริหารจัดการสำนักงานข้าวแห่งชาติ ตามที่ได้แนบมาพร้อมนี้

วัตถุประสงค์ของการมี พ.ร.บ.ข้างแห่งชาติ พ.ศ. .....

เพื่อเป็นเครื่องมือในการบริหารจัดการด้านข้าวของประเทศ รวมทั้งการส่งเสริมพัฒนาชาวนาและองค์กรชาวนานำไปสู่การเป็นผู้นำในด้านการส่งออกข้าวของโลก และช่วยให้ชาวนาและผู้เกี่ยวข้องมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

หลักการและเหตุผล พ.ร.บ. ข้าวแห่งชาติ พ.ศ. .....

ข้าวมีความสำคัญต่อประเทศและประชาชนไทย ด้านวิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณี ประวัติศาสตร์ และด้านเศรษฐกิจ จึงสมควรปรับปรุงองค์กรเกี่ยวกับข้าว และมีกฎหมายด้านการบริหารจัดการด้านข้าว เพื่อการพัฒนาข้าวและช่วยเหลือชาวนาและผู้เกี่ยวข้องต่างๆ ที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น

หลักการสำคัญของร่าง พ.ร.บ.ข้าวแห่งชาติ พ.ศ. .....

1) จัดให้มีองค์กรรับผิดชอบการพัฒนาข้าวและขาวนาแบบเบ็ดเสร็จครบวงจร คือ การจัดตั้งสำนักงานข้าวแห่งชาติเป็นนิติบุคคลภายใต้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ มีอำนาจหน้าที่ดำเนินกิจการครบถ้วน ตั้งแต่ การผลิต กาแปรรูป ไปจนถึงการตลาด

2) สำนักงานข้าวแห่งชาติ มีลักษณะเป็นหน่วยงานราชการ แต่มีการบริหารจัดการในรูปแบบพิเศษ คือ สามารถมีเงินกองทุนเพื่อการบริหารงานเป็นของตนเอง มีระเบียบเบิกจ่ายได้คล่องตัวมากขึ้น

3) กองทุนมาจากหลายแหล่ง แต่ที่สำคัญคือการเรียกเก็บจากค่าธรรมเนียมในการนำเข้าหรือส่งออกข้าว

4) ให้มีสำนักงานข้าวจัดหวัดได้ตามความจำเป็น โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการ

5) มีส่วนร่วมในการกำหนดนโยบายพัฒนาข้าวที่มาจากภาครัฐและเอกชนที่เกี่ยวข้องทุกสาขา คือกำหนดให้มีคณะกรรมการข้าวแห่งชาติ และมีคณะกรรมการข้าวแห่งชาติระดับจังหวัด

6) ให้สิทธิพิเศษหรือให้ความช่วยเหลือแก่ชาวนา ผู้ประกอบการธุรกิจข้าว ผู้ประกอบการโรงสี ผู้ค้าข้าว ที่ขึ้นทะเบียนกับทางราชการ

7) เน้นด้านกำหนดเขตส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดี (zoning) เพื่อความมีประสิทธิภาพในการผลิตข้าว

8) มีการออกใบรับรองมาตรฐานข้าว เพื่อประโยชน์อย่างแท้จริงด้านการตลาดข้าว

9) สร้างความเป็นธรรมแก่กระบวนการซื้อขายข้าวเปลือก โดยจัดให้มีเครื่องมือในการตรวจสอบคุณภาพข้าว และกำหนดให้ซื้อขายข้าวตามมาตรฐานที่กำหนด

10) ให้อำนาจพนักงานเจ้าหน้าที่ไปสำรวจตรวจสอบรังวัดพื้นที่นา ซึ่งผู้ขัดขวางมีโทษ รวมทั้งผู้ที่ฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามประกาศที่ออกโดยชอบ

11) ผู้ที่หลีกเลี่ยงไม่ชำระค่าธรรมเนียมสำหรับกองทุน มีโทษปรับ

12) มีบทเฉพาะกาลให้โอนหน่วยงาน ทรัพย์สิน อำนาจหน้าที่จากกรมวิชาการเกษตร และจากกรมส่งเสริมการเกษตรไปเป็นสำนักงานข้าวแห่งชาติ และกำหนดระยะเวลาด้านการจัดการองค์กรต่างๆ

- - - - - - - - - - - - -

บางส่วนของร่างพ.ร.บ.ข้าวแห่งชาติ

หมวดที่ 3 คณะกรรมการข้าวแห่งชาติและคณะกรรมการข้าวจังหวัด

มาตรา ๑๔ ให้มีคณะกรรมการข้าวแห่งชาติ ประกอบด้วย นายกรัฐมนตรีหรือรองนายกรัฐมนตรีที่นายกรัฐมนตรีมอบหมาย เป็นประธานกรรมการ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม ปลัดกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ผู้อำนวยการสำนักงบประมาณ อธิบดีกรมการค้าภายใน อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ ผู้จัดการธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ผู้แทนสมาคมธนาคารไทย เลขาธิการสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา และกรรมการอีกไม่เกินเก้าคนที่รัฐมนตรีแต่งตั้งจากผู้แทนผู้ประกอบธุรกิจข้าว ผู้ประกอบการโรงสี หรือผู้ค้าข้าวจำนวนสามคน ผู้แทนชาวนาหรือองค์กรชาวนาจำนวนสามคน และผู้ทรงคุณวุฒิจำนวนสามคน เป็นกรรมการ

ให้เลขาธิการสำนักงานข้าวแห่งชาติเป็นกรรมการและเลขานุการคณะกรรมการ และมีผู้ช่วยเลขานุการอีกสองคน ซึ่งประธานคณะกรรมการแต่งตั้ง

มาตรา ๒๑ คณะกรรมการมีอำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบในการกำหนดนโยบาย มาตรการ ตลอดจนการควบคุมการบริหารงานของ สขช. รวมทั้งอำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบ ดังต่อไปนี้

(๑) กำหนดยุทธศาสตร์ นโยบาย มาตรการ ทิศทางการพัฒนาข้าวและผลิตภัณฑ์ข้าวทั้งระบบอย่างครบวงจร

(๒) พิจารณาอนุมัติแผนงานและโครงการเกี่ยวกับข้าว

(๓) พิจารณากำหนดแผนการผลิตและการจำหน่ายสินค้าข้าวเพื่อยกระดับรายได้และคุ้มครองผลประโยชน์ของชาวนา องค์กรชาวนา

(๔) พิจารณาออกพระราชกฤษฎีกากำหนดเขตโครงการส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดี

(๕) พิจารณากำหนดแผนการส่งเสริม ปรับปรุงประสิทธิภาพในการผลิตและคุณภาพผลิตผลของข้าว

(๖) กำหนดมาตรการส่งเสริม วิจัย และถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิต การแปรรูปข้าว และการตลาดข้าว

(๗) กำหนดมาตรฐานข้าวและมาตรการให้ความช่วยเหลือชาวนา องค์กรชาวนา และผู้ประกอบการธุรกิจข้าว ผู้ประกอบการโรงสี และผู้ค้าข้าว

(๘) กำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการให้ความช่วยเหลือด้านสินเชื่อแก่ชาวนา องค์กรชาวนา ผู้ประกอบธุรกิจข้าว ผู้ประกอบการโรงสี และผู้ค้าข้าว ในเขตเศรษฐกิจพิเศษ

(๙) พิจารณาสภาพการตลาดและการแข่งขันจำหน่ายข้าวทั้งในและต่างประเทศ เพื่อกำหนดมาตรการและมาตรฐานการการปฏิบัติต่างๆ รองรับล่วงหน้าในอันที่จะช่วยรักษาเสถียรภาพราคาข้าวให้เกิดความสมดุลและเป็นธรรม

(๑๐) ควบคุม และประสานงานการเชื่อมโยงด้านการผลิต การแปรสภาพ การแปรรูป และการตลาด

(๑๑) พิจารณากำหนดอัตราค่าธรรมเนียม ค่าบำรุง ค่าตอบแทน ค่าบริการต่างๆ ที่นำมาเป็นเงินกองทุน

(๑๒) ควบคุมกำกับและติดตามให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องปฏิบัติตามนโยบายแผนงานและมาตรการที่กำหนด

(๑๓) ติดตามการปฏิบัติงานของ สขช. ให้เป็นไปตามแผนงานและโครงการที่ได้รับอนุมัติตลอดจนกำหนดมาตรการแก้ไขปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติงาน

(๑๔) แต่งตั้งคณะอนุกรรมการ คณะทำงาน หรือที่ปรึกษาเพื่อพิจารณาหรือปฏิบัติการอย่างหนึ่งอย่างใดตามที่คณะกรรมการมอบหมาย

(๑๕) เสนอความเห็นต่อรัฐมนตรีในการออกกฎกระทรวง และประกาศตามพระราชบัญญัตินี้

(๑๖) กำหนดระเบียบเกี่ยวกับการบริหารกองทุนและการควบคุมการใช้จ่ายเงินกองทุน

(๑๗) ปฏิบัติการอื่นตามที่กฎหมายบัญญัติให้เป็นหน้าที่ของคณะกรรมการ

หมวด ๔ การดำเนินงานและการควบคุม

มาตรา ๒๔ การขึ้นทะเบียนชาวนา องค์กรชาวนา ผู้ประกอบธุรกิจข้าว ผู้ประกอบการโรงสี และผู้ค้าข้าว ให้เป็นไปตามระเบียบที่คณะกรรมการกำหนด

มาตรา ๒๕ ชาวนา องค์กรชาวนา ผู้ประกอบการธุรกิจข้าว ผู้ประกอบการโรงสีและผู้ค้าข้าวที่ได้รับการขึ้นทะเบียนตามพระราชบัญญัตินี้ มีสิทธิขอรับการส่งเสริมและช่วยเหลือจากสำนักงานดังต่อไปนี้

(๑) การผลิตและการกระจายเมล็ดพันธุ์ข้าว

(๒) การส่งเสริม แนะนำ การฝึกอบรม และถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านการพัฒนาข้าว

(๓) การขอสินเชื่อจากกองทุนเพื่อเป็นทุนหมุนเวียนในการเพาะปลูกข้าว รับซื้อข้าว และอื่นๆ ตามที่คณะกรรมการกำหนด

(๔) การอื่นใดตามที่คณะกรรมการกำหนด

มาตรา ๒๖ การกำหนดเขตโครงการส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดีในท้องถิ่นใด ให้เป็นเขตโครงการส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดี ให้ตราเป็นพระราชกฤษฎีกา

ในพระราชกฤษฎีกาตามวรรคหนึ่ง ให้มีแผนที่แสดงเขตและระบุท้องที่ที่อยู่ในเขตโครงการส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดีแนบท้ายพระราชกฤษฎีกานั้นด้วย แผนที่ดังกล่าวให้ถือเป็นส่วนหนึ่งแห่งพระราชกฤษฎีกา

การกำหนดเขตที่ดินให้เป็นเขตโครงการส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดีตามวรรคหนึ่ง ให้กำหนดเฉพาะที่ดินที่จะดำเนินการกำหนดส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดี โดยถือว่าเป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษ เพื่อเกษตรกรรมปลูกข้าวพันธุ์ดีเท่านั้น และให้คณะกรรมการมีอำนาจออกระเบียบ หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขใดใดเป็นกรณีพิเศษในการบริหารจัดการเขตที่ดินดังกล่าวได้ เพื่อให้การส่งเสริม การสนับสนุน และให้ความช่วยเหลือกับชาวนา องค์กรชาวนา ผู้ประกอบธุรกิจข้าว ผู้ประกอบการโรงสีข้าว และผู้ค้าข้าวได้

มาตรา ๒๗ ในการกำหนดเขตโครงการส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดี ให้สอบถามความสมัครใจของเจ้าของที่ดินทุกรายในท้องที่ดินว่า ให้ดำเนินการกำหนดเป็นเขตโครงการส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดีหรือไม่ และให้จัดทำบันทึกการยินยอมของเจ้าของที่ดินทุกรายไว้เป็นหลักฐาน และถ้าท้องที่นั้น เจ้าของที่ดินยินยอมมีจำนวนเกินกึ่งหนึ่งของบรรดาเจ้าที่ดินทั้งหมด ก็ให้ดำเนินการออกประกาศตามมาตรา ๒๘ ต่อไป

หมวด ๕ บทกำหนดโทษ

มาตรา ๓๓ ผู้ใดขัดขวางหรือไม่อำนวยความสะดวกแก่พนักงานเจ้าหน้าที่ตามมาตรา ๒๘ หรือไม่จัดให้มีเครื่องมือตรวจสอบคุณภาพข้าวตามหลักเกณฑ์ที่คระกรรมการกำหนดตามมาตรา ๓๐ ไม่ให้พนักงานเจ้าหน้าที่เข้าไปสำรวจ ตรวจสอบ รังวัดพื้นที่นา สถานประกอบธุรกิจข้าว หรือไม่มาตามหนังสือเรียกตามมาตรา ๓๒ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามเดือน หรือปรับไม่เกินหกหมื่นบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ

มาตรา ๓๔ ผู้มีหน้าที่ชำระค่าธรรมเนียมผู้ใดกระทำด้วยประการใดๆ เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ชำระค่าธรรมเนียมตามมาตรา ๑๒ หรือเพื่อชำระค่าธรรมเนียมน้อยกว่าที่ควรต้องชำระ ต้องระวางโทษปรับตั้งแต่ห้าเท่าถึงยี่สิบเท่าของค่าธรรมเนียมที่ต้องชำระ

เงินค่าปรับตามมาตรานี้ ให้ถือเป็นค่าธรรมเนียมที่เก็บได้ตามมาตรา ๙(๗) และให้นำส่งเข้ากองทุน

หมายเหตุ บางส่วนจากเอกสารประกอบการสัมมนา สรุปร่างพระราชบัญญัติข้าวแห่งชาติ พ.ศ. ....

ข่าว

การเมือง