- 'ยิ่งชีพ ไอลอว์' รัฐธรรมนูญ 60 คือทางตัน เสนอ 5 ยกเลิก 5 แก้ไข
- ‘เข็มทอง’ เสนอสร้างวัฒนธรรมความรับผิดรับชอบ
- 'ธเนศ' มองคติอำนาจโบราณยังคงอยู่ในไทย ฝันถึงรัฐธรรมนูญที่ใช้บังคับผู้มีอำนาจได้
- 'โกวิท' ขอสั้น ทุกคนอ่านรู้เรื่อง
- 'สิริพรรณ' เสนอเส้นทางแก้ รธน. เลือกตั้งใหม่ภายใน 1 ปี ดึงอำนาจเลือกนายกฯ ตั้ง สสร. กลับสู่มือประชาชน
- 'จาตุรนต์' ย้ำต้องทำให้ ปชช.เห็นคุณค่าและรู้สึกเป็นเจ้าของถ้าอยากให้เป็นรัฐธรรมนูญฉบับสุดท้ายและไม่ถูกฉีกอีก
- 'จอน อึ๊งภากรณ์' เปิด 5 หลักการสำคัญที่รัฐธรรมนูญในฝันควรจะมี
- ‘จอห์น วิญญู’ หวังมีฉบับสุดท้าย ไม่โดนฉีก ทุกคนอยู่ใต้กฎกติกาจริงๆ – กระจายอำนาจ – 3 อำนาจยึดโยงประชาชน
- 'พลัฏฐ์ SMEs' หวังมีรัฐธรรมนูญเอื้อผู้ประกอบการขนาดเล็ก ลดระเบียบที่ยุ่งยาก ป้องกันรายใหญ่รังแก
- 'ครูลูกกอล์ฟ' อยากเห็นรัฐธรรมนูญที่คุ้มครองประชาชนจริงๆ วัยรุ่นสะท้อนอยากได้รัฐธรรมนูญที่ยึดโยงกับประชาชน
- ประธาน สนท. ชี้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ต้องเป็น rules of game ที่นำสังคมไทยสู่หลักประชาธิปไตย และหลักสิทธิมนุษยชน
- 'แชมป์ ราชบุรี' ย้ำเสรีภาพคือผืนดิน ยิ่งมีมากเสียงของคนบนดินจะได้ยินไปถึงท้องฟ้า เทียบรัฐธรรมนูญเหมือนคนรัก จะอยู่ร่วมกันได้ก็ต่อเมื่อมองเห็นประชาชนเป็นคนสำคัญที่สุด
- 'คำ ผกา’ ชวนฉีก ‘รัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรม’ ผ่านการประกาศเอกราชและอิสรภาพของประชาชน กลุ่ม CARE เดินหน้าสร้างบทสนทนาว่าด้วยรัฐธรรมนูญที่พึงมีพึงเป็นของสังคมไทยให้กว้างที่สุด
8 ส.ค.2563 ช่วงบ่ายวันนี้ ที่ลิโด้ คอนเน็คท์ กลุ่ม CARE คิดเคลื่อนไทย ร่วมกับสำนักข่าว ประชาไท จัดเวทีอภิปราย "CARE ชวน คิด เคลื่อน เขียน รัฐธรรมนูญฉบับในฝัน ของประชาชน" เพื่อร่วมคิดหาหนทางออกจากวิกฤติและสร้างรัฐธรรมนูญที่มีความเป็นประชาธิปไตยให้เป็น "ฉบับสุดท้าย" ของประเทศไทย โดยมีวิทยากรประกอบถึง 14 คนด้วยกัน ประกอบด้วย ยิ่งชีพ อัชฌานนท์ ผู้จัดการโครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน หรือ iLaw เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในฐานะผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายมหาชน ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ ศาสตราจารย์ และผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์สหรัฐอเมริกา ประวัติศาสตร์การเมืองไทย โกวิท วงศ์สุรวัฒน์ รองศาสตราจารย์และอดีตอาจารย์ประจำภาควิชารัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สิริพรรณ นกสวน สวัสดี นักวิชาการผู้เชี่ยวชาญด้านการเลือกตั้งและรัฐธรรมนูญ อาจารย์ และหัวหน้าภาควิชาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จาตุรนต์ ฉายแสง นักการเมือง
จอน อึ๊งภากรณ์ ผู้อำนวยการ iLaw และ อดีต ส.ว. จอห์น วิญญู วงศ์สุรวัฒน์ พิธีกรและนักจัดรายการชื่อดัง พลัฏฐ์ ศิริกุลพิสุทธิ์ อดีตเลขานุการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ และประธานกรรมการ บริษัท ฟิลเทค เอ็นเตอร์ไพรส์ 1994 จำกัด (มหาชน) คณาธิป สุนทรรักษ์ หรือครูลูกกอล์ฟ ติวเตอร์เจ้าของโรงเรียนสอนภาษาอังกฤษ Angkriz จุฑาทิพย์ ศิริขันธ์ นักศึกษาและประธานสหภาพนักเรียน นิสิต นักศึกษาแห่งประเทศไทย (สนท.) ธีรชัย ระวิวัฒน์ หรือ แชมป์ ราชรี นักศึกษาคณะรัฐศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และลักขณา ปันวิชัย หรือ คำ ผกา คอลัมนิสต์ พิธีกร และผู้ประสานงานกลุ่ม CARE โดยมี สุทธิพงศ์ ทัดพิทักษ์กุล อดีตผู้ประกาศข่าว พิธีกร และนักร้องชื่อดัง มาเล่นเพลงสู้ไม่ถอย ที่เป็นการแปลงเนื้อให้เข้ากับการเมืองปัจจุบันด้วย
โดยเนื้อหาไล่ตามลำดับการอภิปรายดังนี้
0000
'ยิ่งชีพ ไอลอว์' รัฐธรรมนูญ 60 คือทางตัน เสนอ 5 ยกเลิก 5 แก้ไข
ยิ่งชีพ อัชฌานนท์ ผู้จัดการไอลอว์ กล่าวว่า เป็นเวลาสี่ปีเต็มพอดีวันนี
ตัวร่างนั้น คสช. ตั้งคณะกรรมการขึ้น 21 คน เพื่อร่างรัฐธรรมนูญเองทั้ง
มีคนจำนวนหนึ่งที่ถูกจับกุม
เราจึงขอเสนอร่างผ่าน 3 ขั้นตอน เพื่อที่จะรื้อระบอบอำนาจขอ
ยกเลิก 1 ยกเลิก ช่องทางนายกฯ คนนอก ที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้ง
ยกเลิก 2 ยกเลิกแผนยุทธศาสตร์ 20 ปี ที่ คสช. เขียนขึ้น คิดแทนอนาคต กดทับรัฐบาลทุกชุด ยกเลิกมาตรา 65 และ 275 ที่ให้ คสช. แต่งตั้งคนของตัวเองขึ้นมาเ
ยกเลิก 3 ยกเลิกแผนปฏิรูปประเทศ ความยาวรวมกว่า 3,000 หน้า และกรรมการยุทธศาสตร์ชาติที
ยกเลิก 4 ท้องถิ่นพิเศษที่เปิดช่องผู
ยกเลิก 5 ยกเลิกนิรโทษกรรม คสช. ยกเลิกมาตรา 279 ที่ยังเป็นหลักประกันให้ คสช. ลอยตัว ไม่ต้องรับผิด กำหนดให้การกระทำทุกอย่างขอ
แก้ไข 1 เปลี่ยนระบบบัญชีว่าที่นายก
แก้ไข 2 เปลี่ยน ส.ว. ชุดพิเศษ เท่าที่คุยกับหลายคนมา ไม่มีคนเห็นด้วยให้ ส.ว. ชุดนี้ยังคงอยู่ต่อไป ข้อเสนอที่ประนีประนอมที่จะ
แก้ไข 3 เปลี่ยนที่มาองค์กรที่ไม่ทำ
แก้ไข 4 ปลดล็อคกลไกแก้รัฐธรรมนูญ ที่ต้องอาศัย ส.ว. และต้องพึ่งประชามติ ให้การแก้ไขอาศัยเพียงเสียง
แก้ไข 5 เปิดทางตั้ง สสร. ร่างใหม่ทั้งฉบับ ให้มีสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมน
เราจัดทำร่างมาแล้ว ชักชวนทุกคนเข้าชื่อ 5 หมื่นคนเพื่อเสนอ กระบวนการนั้นไม่ง่าย เพราะ คสช. บิดเบือนโ๕รงสง้างกฎหมายของ
ผู้จัดการไอลอว์ ย้ำว่า นี่อาจจะฟังดูเป็นความฝัน แต่ถ้าไม่ทำอะไรเลย เราก็จะอยู่กันแบบนี้ เจอการแต่งตั้งกันเอง ตรวจสอบไม่ได้ คิดแทนประชาชนว่าอนาคตของปร
‘เข็มทอง’ เสนอสร้างวัฒนธรรมความรับผิดรับชอบ
เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในฐานะผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหม
วิกฤติที่เกิดขึ้นมันมีวิกฤ
เมื่อรัฐธรรมนูญปี 40 เรามีผู้นำขึ้นมาคือทักษิณ จากนั้นชนชั้นนำมองว่าโปรเจ
เมื่อตัวเองชนะแล้วก็บอกให้
“วันนั้นผมคิดว่ารัฐประหารส
ไม่ใช่แค่ศาล ด้านอื่นก็บิดเบี้ยวไปหมด ทั้งตำรวจ อัยการ ทุกวันนี้มีการชุมนุมจะเห็น
รัฐประการที่ผ่านมาใช้กฎหมา
จะออกจากวิกฤติอย่างไรนั้น เข็มทอง มองว่า รัฐธรรมนูญเป็นทางออก แต่ไม่ใช่ทั้งหมด บางประการแม้เปลี่ยน รัฐธรรมนูญพรุ่งนี้ก็ยังเป็
“ที่เราไม่มีเลยคืออยู่ดีๆ ศาลตัดสินว่า คำสั่งรัฐประการไม่ใช่กฎหมา
'ธเนศ' คติอำนาจโบราณยังคงอยู่ในไทย ฝันถึงรัฐธรรมนูญที่ใช้บังคับผู้มีอำนาจได้
ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ ศาสตราจารย์ และผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์สหรัฐอเมริกา ประวัติศาสตร์การเมืองไทย กล่าวว่า กระแสการเรียกร้องประชาธิปไ
วิกฤตทางการเมืองของไทยนั้น
รัฐธรรมนูญตั้งแต่ 2475 มาถึง 2490 และ 2500 คติเรื่องอำนาจแบบตะวันตกยั
ธเนศกล่าวว่า 18 กว่าปีที่ผ่านมาหลังเ
'โกวิท' ขอสั้น ทุกคนอ่านรู้เรื่อง
โกวิท วงศ์สุรวัฒน์ รองศาสตราจารย์และอดีตอาจารย์ประจำภาควิชารัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กล่าวว่า ในฐานะที่ตนเป็นคนแก่ คิดว่าตนชาชินกับปัญหาวิกฤติการเมืองไทยจนชาชิน เข้าสอนที่ ม.เกษตรตั้งแต่ปี 15 สอนเกี่ยวกับรัฐธรรมนูญสารภาพไม่ค่อยทราบเรื่องรัฐธรรมนูญเท่าไหร่ เพราะอ่านไม่ค่อยรู้เรื่อง
โกวิท ยกคำคําปรารภขึ้นต้นของรัฐธรรมนูญขึ้นมาว่า ตนไม่ทราบว่าหมายความว่าอะไร และยาวทุกฉบับ เกิดมาเจอรัฐธรรมนูญฉบับวคราว ปี 2490 จากนั้นมีฉบับปี 2492 เป็นรัฐธรรมนูญที่พิลึกมากมีการยึดอำนาจตัวเอง คนที่ยึดเพิ่งอ่าน รัฐธรรมนูญที่ว่าเพิ่งอ่านด้วยตัวเอง ปี 92 นั้นมี สสร.เริ่มแรก มีการเขียนไว้ว่าในหมวดของกษัตริย์ ว่าทรงเป็นจอมทัพ และเป็นผู้บังคับบัญชาของทหารทั้งปวง จอมพล ป. คงไม่ทราบ พอรัชกาลที่ 9 กำลังทรงเรือที่ประทับมาที่อ่าวไทย จอมพล. ป จึงยึดอำนาจและยกเลิกรัฐธรรมนูญ 92 มันพิลึกและคนส่วนใหญ่อ่านไม่รู้เรื่อง และยาวด้วย เมื่อวันยาวแล้วคนก็ไม่อ่าน และที่สำคัญคืออ่านไม่รู้เรื่องด้วย
ตนได้มีโอกาสไปเรียนที่สหรัฐอเมริกา รัฐธรรมนูญที่นั่นมันสั้นมาก และใช้มาถึง 231 ปี
การที่เป็นคนแก่และเห็นรัฐธรรมนูญมา 20 กว่าฉบับ ก็คิดว่ามันไม่ค่อยเป็นประโยชน์เพราะคนไม่ค่อยอ่าน เพราะอ่านไม่รู้เรื่อง อย่าว่าแต่คนธรรมดาอ่านไม่รู้เรื่องเลย ครูอาจารย์ก็อ่านไม่ค่อยรู้เรื่อง ดังนั้นมันควรจะสั้นและใช้ภาษาคนธรรมดา และสิ่งที่ไม่ควรมีเลยคือแนวนโยบายแห่งรัฐ และยังมียุทธศาสตร์ชาติซ้ำเข้าไปอีก
โกวิท ย้ำว่าทางออกจากวิกฤติได้ต้องเขียนรัฐธรรมนูญที่คนอ่านรู้เรื่องและสั้นหน่อย จากประสบการณ์ของตนที่เคยไปเรียนที่สหรัฐฯ และมีโอกาสสอนหนังสือระดับไฮสคลูนั้น เด็กอเมริกันเมื่อเรียนจบชั้นประถม จะได้ประกาศนียบัตรต้องสอบรัฐธรรมนูญให้ผ่าน เสร็จแล้วชั้นมัธยมก็สอบรัฐธรรมนูญ เมื่อเข้ามหาวิทยาลัยก็เรียนวิชาการเมืองการปกครองอเมริกาเป้นวิชาบังคับ ดังนั้นเขาจะเข้าใจสิทธิเสรีภาพของเขาเป็นอย่างไร สามารถพูดได้ จะถูกหลอกไม่ได้ ตนคิดว่ามันดี แต่เมื่อมาเจอรัฐธรรมนูญไทยก็ไปไม่ถูก จนกระทั่งมีรัฐธรรมนูญ 40 จึงได้ไอเดียบังคับลูกศิษย์คัดมาส่งตน ตั้งแต่นั้นมาสุขภาพก็แย่ลงคงถูกเผาพริกเผาเกลือแช่งเพราะรัฐธรรมนูญมันยาว แต่ก็อย่างน้อยมันก็ดีแม้มันจะยาว
โกวิท กล่าวตอนท้ายด้วยว่า ตนจึงคิดว่าต่อไปทำอย่างรถึงทำให้คนอ่านรัฐธรรมนูญรู้เรื่อง แม้แต่คำปรารภเข้าไปก็อ่านไม่รู้เรื่องแล้วรัฐธรรมนูญอเมริกามีนิดเดียว จริงๆ บททั่วไปของเราก็ครบอยู่แล้ว แต่ไปขยายออกไปก็ยาวเพราะถึงจะขยายต่อไปก็ต้องมี กฎหมายลูกอยู่ดี สรุปรัฐธรรมนูญในฝันคือ คนอ่านรู้เรื่องและสั้นหน่อย และที่มีปัญหาเพราะเราอ่านไม่รู้เรื่อง
'สิริพรรณ' เสนอเส้นทางแก้ รธน. เลือกตั้งใหม่ภายใน 1 ปี ดึงอำนาจเลือกนายกฯ ตั้ง สสร. กลับสู่มือประชาชน
สิริพรรณ นกสวน สวัสดี นักวิชาการผู้เชี่ยวชาญด้านการเลือกตั้งและรัฐธรรมนูญ อาจารย์ และหัวหน้าภาควิชาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ต้องกำหนดขอบเขตผู้มีอำนาจ มีกลไกตรวจสอบประสิทธิภาพ สร้างความเข้มแข็งขององค์กรตัวแทนประชาชน โดยเฉพาะพรรคการเมืองที่จะเป็นตัวกำหนดความสัมพันธ์ระหว่างประชาชนกับรัฐบาล สามารถจัดสรรทางออกให้ปัญหาที่คาดไม่ถึง เช่น วิกฤติโรคระบาดหรือเศรษฐกิจ และสุดท้าย ที่มาต้องมีความชอบธรรม
สิริพรรณกล่าวว่าวิกฤตที่กำลังเกิดขึ้นไม่ว่าจะเป็นเรื่องโรคระบาด เศรษฐกิจ หรือปัญหากระบวนการยุติธรรม ล้วนแล้วแต่เกี่ยวโยงกับรัฐธรรนูญทั้งนั้น เพราะรัฐธรรมนูญเป็นตัวบอกว่าใครจะเข้าสู่อำนาจรัฐ อำนาจรัฐถูกใช้เพื่อใคร เพื่อประชาชนหรือไม่ โครงสร้างภายใต้รัฐธรรมนูญปัจจุบันคือการเปิดโอกาสให้นายทุน ขุนศึกเข้ามาอาศัยอำนาจเพื่อใช้ส่วนเกินของระบบทุนผูกขาดมากอบโกย อภิสิทธิ์ชนเหล่านี้ทำอะไรได้ตามอำเภอใจ ทำอะไรก็ไม่ผิด ในทางหลักการมีคำว่า Rule of Law แต่สำหรับปัจจุบันตอนนี้คือ Rule of Man คือ Man เป็นเจ้าของกฎหมาย โจทย์ที่มีตอนนี้คือการตามหารัฐธรรมนูญที่เขา เธอ และฉันจะช่วยกันสร้างได้อย่างไร ในทางวิธีการสามารถทำได้ผ่าน 2 หลักการ หนึ่ง แก้ไขและเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ สอง เปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญโดยร่างขึ้นใหม่ทั้งฉบับ
การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญถือว่ามีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทำก่อนยุบสภา เพราะถ้ายุบสภาและเลือกตั้งใหม่ก่อน สิ่งที่จะได้ก็คือการเลือกตั้งใหม่ภายใต้รัฐธรรมนูญเดิม ระบบเลือกตั้งเดิม อำนาจ ส.ว. แบบเดิม มีแนวโน้มสูงมากที่จะได้นายกฯ คนเดิม หรืออาจเป็นหน้าใหม่แต่ถูกจัดตั้งมาเช่นเดิม เบื้องต้นจึงเสนอให้มีการแก้ไขก่อนสองประเด็นก่อนเลือกตั้ง เพราะว่าจะทำให้มีโอกาสได้สภาใหม่ ผู้บริหารชุดใหม่ และไม่จำเป็นต้องผ่านการทำประชามติ ดังนี้
หนึ่ง ที่มาของนายกฯ ให้เขียนใหม่ว่านายกฯ ต้องเป็น ส.ส. และมาจากคะแนนเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎร ไม่ต้องการให้อำนาจของ ส.ว. ที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้งมาเลือกนายกฯ
สอง ต้องแก้ไขระบบเลือกตั้ง มิเช่นนั้นจะทำให้มีพรรคร่วมรัฐบาลหลายพรรคแต่ไม่มีประสิทธิภาพ บริหารประเทศไม่ได้ และมีพรรคในสภาจำนวนมาก ระบบเลือกตั้งอาจกลับไปใช้ตามรัฐธรรมนูญ 2540 ก่อน ในส่วนข้อครหาว่าเอื้อพรรคใหญ่ ก็แก้ด้วยการตัดเกณฑ์ขั้นต่ำร้อยละ 5 ลดลงเหลือ 1-3 หรือไม่มีเลยก็ได้ หรือที่ดีกว่านั้นคือระบบผสมแบบเยอรมัน เอาคะแนนบัญชีรายชื่อและ ส.ส. เขตมาคิดคำนวณรวมกัน แต่เน้นย้ำว่าทุกแนวทางต้องมีบัตรเลือกตั้ง 2 ใบ
สิริพรรณกล่าวถึงกระบวนการแก้ไขรัฐธรรมนูญทั้งฉบับว่า ส.ส. จำนวน 100 คนขึ้นไปสามารถเสนอในสภาได้ ฝ่ายค้านมีจำนวน ส.ส. ที่สามารถเสนอได้ ในส่วนของการเข้าชื่อของประชาชน 5 หมื่นรายชื่อ รัฐธรรมนูญปี 2560 ไม่มีกฎหมายรับรองการเสนอชื่อเช่นนั้น จึงมีคำถามว่าผู้ร่างรัฐธรรมนูญฉบับ 2560 มีความจริงใจแค่ไหนในการให้ประชาชนเข้าชื่อเสนอร่างรัฐธรรมนูญ
อาจารย์จากรัฐศาสตร์ จุฬาฯ เสนอสัดส่วน สสร. ว่าไม่จำเป็นต้องประกอบด้วยคนจำนวนมาก เสนอว่าให้มีจำนวน 100 คน แบ่งเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ประชาชนทั่วไปกับผู้ทรงคุณวุฒิ ในส่วนประชาชนให้มีจำนวน 80 คน ให้มาจากบัญชีรายชื่อผ่านการแบ่งเป็นกลุ่มย่อยๆ ตามตัวแทนอัตลักษณ์ของตัวเอง อีกกลุ่มคือผู้ทรงคุณวุฒิที่เข้ามายกร่าง แบ่งเป็นอีก 2 กลุ่ม คือลงสมัครรับเลือกตั้งรายบุคคล 10 คน และจากพรรคการเมืองอีก 10 คน เป็นส่วนผสมระหว่างประชาธิปไตยทางตรงกับทางอ้อม และพรรคการเมืองก็อาจเป็นทั้งตัวสนับสนุนและตัวป่วน จึงต้องเอาพวกเขามาอยู่ในเกม ทุกพรรคที่มีจำนวน ส.ส. เกินสัดส่วนร้อยละ 2 มีได้ 1 โควต้า รวมเป็น 7 ที่นั่ง ส่วนอีก 3 ที่นั่ง ได้มาจากพรรคที่มีสัดส่วน ส.ส. ไม่เกินร้อยละ 2 รวมตัวกันเสนอมา
ในส่วนของเงื่อนเวลา เธอเสนอว่าให้เวลาเลือกตั้ง สสร. 2 เดือน เพราะอาจต้องใช้เวลาเขียนกฎหมายหรือคำสั่งผ่าน กกต. ยกร่างรัฐธรรมนูญเพียง 4 เดือน เพราะคิดว่าในช่วงเวลาก่อนนั้นน่าจะมีข้อเสนอมากมายจากสังคม รณรงค์ประชามติ 2 เดือน ถ้ามีการแก้ ม. 256 ก็ต้องทำประชามติอีกรอบและเมื่อได้ร่างรัฐธรรมนูญใหม่ก็อาจต้องทำประชามติอีกรอบ ต้องมีร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ (พรป.) ภายใน 2 เดือนเพื่อเลือกตั้งใหม่ ในกรอบนี้จะใช้เวลา 10 เดือน เท่ากับจะมีการเลือกตั้งใหม่ในระยะเวลา 1 ปี เป็นจังหวะเวลาเดียวกับการมีรัฐธรรมนูญ 2550 คำถามใหญ่คือ ตอนนั้นใครจะเป็นรัฐบาล จะแก้ปัญหาสุญญากาศทางการเมืองนี้อย่างไร
อีกคำถามสำคัญคือ จำเป็นต้องมีการทำประชามติไหม สิริพรรณกล่าวว่า ถ้าแก้ ม. 256 ที่ว่าการแก้รัฐธรรมนูญต้องทำประชามติ แต่จำเป็นหรือไม่ก็แล้วแต่ รัฐธรรมนูญ 2540 ที่ประชาชนรักก็ไม่ได้มาจากประชามติ แต่ฉบับ 2550 และ 2560 ที่ประชาชนยี้ล้วนผ่านประชามติ ดังนั้น ถ้าเรามองว่ารัฐธรรมนูญ 2560 ขาดความชอบธรรมอย่างสิ้นเชิง เราก็ต้องสถาปนาความชอบธรรมของรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ซึ่งก็อาจจะต้องทำประชามติ แต่ที่ต้องทำให้เกิดก็คือการเกิดช่วงเวลาแห่งรัฐธรรมนูญหรือ constitutional moment ต่อจากนี้ไปจนถึงการมีรัฐธรรมนูญต้องมีการสนทนา โต้เถียง บันทึกถ้อยคำและความเห็นต่างๆ ให้คนรู้สึกเป็นเจ้าของรัฐธรรมนูญ ต้องสร้างให้จิตวิญญาณของคนเข้าไปอยู่ในรัฐธรรมนูญ
สิริพรรณพูดถึงทางสองแพร่งในการแก้รัฐธรรมนูญว่า ถ้าใช้กลไกรัฐสภา วิกฤตก็จะน้อยเพราะเป็นไปตามรัฐธรรมนูญ 2560 แต่ข้อเสียคือเราอาจไม่ได้รัฐธรรมนูญในฝันแบบทันท่วงที แต่ถ้าเกิดปรากฏการณ์ที่สุกงอมมากพอ ความชอบธรรมของรัฐบาลลดลงสิ้นเชิง เราก็อาจมีโอกาสตั้ง สสร. แต่ปัญหาคือความล่าช้า คำถามใหญ่คือในจังหวะกระบวนการภายใต้ สสร. ใครจะเป็นรัฐบาล
สิริพรรณทิ้งท้ายว่า แม้ในหมู่ที่ต้องการรัฐธรรมนูญใหม่ขณะนี้ก็มีความต้องการที่แตกต่างกัน ที่อยากฝากไว้คือ ความแตกต่างเป็นเรื่องธรรมดา จอห์น รอลส์ (John Rawls) บอกว่าเป็นความเหลื่อมซ้อนของความเห็นต่าง แต่ขอให้รักษาหลักการด้วยกันไว้เพื่อให้ได้มาซึ่งรัฐธรรมนูญในฝันของเรา
'จาตุรนต์' ย้ำต้องทำให้ ปชช.เห็นคุณค่าและรู้สึกเป็นเจ้าของถ้าอยากให้เป็นรัฐธรรมนูญฉบับสุดท้ายและไม่ถูกฉีกอีก
จาตุรนต์ ฉายแสง นักการเมือง กล่าวว่าตอนที่ตนได้รับเชิญ
“ผมก็ไม่อยากใช้ว่ารัฐธรรมน
“รัฐธรรมนูญที่เราต้องการคื
จาตุรนต์ได้เสนอว่าควรจะกำห
จาตุรนต์ได้ชี้ปัญหาที่ทำให
“ที่ผ่านมาที่เขาฉีกกันไม่ใ
“สาเหตุที่สอง ก็คือระบบยุติธรรมประเทศนี้
ทั้งนี้จาตุรนต์ก็เห็นว่ากา
นอกจากนั้นจาตุรนต์ได้เสนอก
“ในวันเลือกตั้งให้ลงประชาม
'จอน อึ๊งภากรณ์' เปิด 5 หลักการสำคัญที่รัฐธรรมนูญในฝันควรจะมี
จอน อึ๊งภากรณ์ ผู้อำนวยการโครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน (iLaw)และอดีต ส.ว. กล่าวถึง รัฐธรรมนูญในฝันว่า ทุกคนมีสิทธิที่จะฝันได้ และที่สำคัญคือ ต้องทำให้ความฝันนั้นเป็นจริง ทุกคนรู้ดีว่ารัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันนี้ประกาศใช้เพื่อควบคุมประชาชน ไม่ให้เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนมีชีวิตที่ดี เป็นรัฐธรรมนูญของ คสช. ทหาร ตำรวจ ข้าราชการ และทุนผูกขาด ซึ่งนี่คือ กลุ่มคนที่ปกครองประเทศในปัจจุบัน ฉะนั้นรัฐธรรมนูญในฝัน ต้องเป็นรัฐธรรมนูญของประชาชน โดยประชาชน เพื่อประชาชน ทั้งนี้สำหรับตนเองรัฐธรรมนูญในฝันนี้จำเป็นต้องมีหลักการทั้งหมด 5 ข้อ
จอนกล่าวต่อว่า รัฐธรรมนูญจะต้องให้หลักประกันกับประชาชนทั้งหมด 5 เรื่อง ประกอบด้วย 1.ประชาชนต้องเป็นเจ้าของประเทศอย่างแท้จริงในทุกมิติ 2.ต้องมีหลักประกันสำหรับการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ 3.ต้องมีหลักประกันด้านสิทธิเสรีภาพทั้งในความคิดและการแสดงออก 4.ต้องมีหลักประกันด้านความเสมอภาคของคนในประเทศ 5.ต้องมีหลักประกันด้านคุณภาพชีวิต
ผู้อำนวยการ iLaw ขยายความต่อว่า หลักประกันด้านความเป็นเจ้าของประเทศนั่นเกิดขึ้นได้ โดยต้องมีการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ทั้งในระดับประเทศ และระดับท้องถิ่น นายกรัฐมนตรีต้องมาจากการเลือกตั้ง และเป็นสมาชิกรัฐสภา พรรคการเมืองต้องสามารถจดจัดตั้งได้โดยง่าย และไม่ควรมีใครมาสั่งยุบพรรคการเมืองได้ ขณะเดียวกันระบบข้าราชการส่วนภูมิภาคควรยกเลิกทั้งหมด ผู้ว่าราชการ นายอำเภอ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ควรหันไปเพิ่มอำนาจส่วนนี้ให้กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มาจากการเลือกตั้งแทน ประชาชนและชุมชนมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรในพื้นที่ของตนเอง หน่วยงานข้าราชการ รวมทั้งตำรวจ ทหาร ควรจะมีคณะกรรมการตรวจสอบที่มีองค์ประกอบมาจากภาคประชาชน โรงเรียน และโรงพยาบาลก็ควรจะเป็นของชุมชน
ต่อมาจอนกล่าวถึงหลักประกันด้านการอยู่ร่วมกันอย่างสันติว่า เรื่องนี้จะเกิดขึ้นได้โดยการทำให้สังคมไทยเป็นสังคมที่ปลอดอาวุธ ไม่มีการครอบครองอาวุธไว้ในมือ และจำนวนทหารจะต้องลดลงเหลือเพียงเท่าที่จำเป็นต่อการป้องกันประเทศ ถ้าเราไม่ลดทหารลง ปัญหาจะมีอยู่ตลอดไป ส่วนตำรวจต้องขึ้นตรงต่อองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และกฎหมายต้องรองรับความหลากหลายของคนในสังคม ไม่ว่าจะเป็นความหลากหลายทางเพศ ภาษา วัฒนธรรม ศาสนา เชื้อชาติ ความเชื่อ และความหลากหลายด้านอื่นๆ นอกจากนี้จำเป็นต้องมีระบบยุติธรรมที่เข้าใจชีวิตที่ยากลำบากของประชาชน โดยมีระบบลูกขุนช่วยตัดสินคดี และเรือนจำจะต้องเป็นเหมือนมหาวิทยาลัย เพื่อพัฒนาจิตใจและฝึกทักษะผู้อาศัย ส่วนหลักสูตรการศึกษาก็ควรที่จะเน้นทักษะทางสังคมที่คนสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างสันติ
สำหรับหลักประกันด้านสิทธิเสรีภาพทางความคิดและการแสดงออก จอนระบุว่า เป็นเรื่องที่ทุกคนเข้าใจถึงความจำเป็น และสิ่งที่ทนาย อานนท์ นำภา พูดเมื่อวันที่ 3 ส.ค. ในสังคมที่เป็นประชาธิปไตย เรื่องเหล่านี้จะเป็นเรื่องที่พูดได้ เป็นเรื่องที่ไม่ผิดกฎหมาย และสื่อมวลชนสามารถเผยแพร่ได้
ส่วนหลักประกันในความเสมอภาค จอนย้ำว่า ตอนนี้จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทำให้เกิดความเสมอภาคภายใต้กฎหมาย สังคมไทยควรเป็ํนสังคมที่หลากหลายแต่เสมอภาคกัน โดยเฉพาะความเสมอภาคทางเศรษฐกิจระหว่างภูมิภาคต่างๆ ระหว่างเมืองกับชนบท นอกจากนี้จำเป็นต้องมีความเสมอภาคในการเข้าถึงบริการสาธารณะด้านสุขภาพ และการศึกษา ขณะเดียวกันเพื่อที่ทำให้สังคมมีความเสมอภาคกันได้นั้นจำเป็นต้องควบคุมทุนผูกขาดที่เป็นปัญหาใหญ่ในประเทศขณะนี้ซึ่งมีกลุ่มทุนขนาดใหญ่เพียงไม่มีกี่กลุ่มที่คุมเศรษฐกิจของประเทศไว้
และสุดท้ายหลักประกันด้านคุณภาพชีวิตของประชาชน จอน เชื่อว่า เรื่องนี้สามารถตอบโจทย์ได้โดยการสร้างระบบรัฐสวัสดิการที่ครอบคลุมในทุกๆ ด้าน รวมถึงต้องมีการสร้างระบบรายได้พื้นฐานให้กับประชาชนอย่างถ้วนหน้า
‘จอห์น วิญญู’ หวังมีฉบับสุดท้าย ไม่โดนฉีก ทุกคนอยู่ใต้กฎกติกาจริงๆ – กระจายอำนาจ – 3 อำนาจยึดโยงประชาชน
จอห์น วิญญู วงศ์สุรวัฒน์ พิธีกรและนักจัดรายการชื่อดัง กล่าวว่าอยากย้อนกลับมาในสิ่งที่บิดาตนพูดเนื่องจากรัฐธรรมนูญยาวและเข้าใจยากเหลือเกิน ตอนรัฐธรรมนูญ 40 ออกมาแล้ว นอกจากบิดาจะให้ลูกศิษย์คัดรัฐธรรมนูญส่งพ่อแล้ว ตนก็ถูกให้คัดเช่นกัน จึงเห็นด้วยที่ควรทำให้สั้นลง และความที่ยาวทำให้ประชาชนไม่ได้ทำความรู้จักมัน
ความฝันต่อมา คือ หวังว่า รัฐธรรมนูญฉบับต่อไป จะเป็นฉบับสุดท้ายที่จะไม่โดนฉีกแล้ว ตนรู้สึกว่ามันเป็นสิ่งที่ทำให้ ปท.ล้าหลัง มันชะงักการพัฒนา อีกเรื่องที่อยากให้มันเกิดคือสิ่งที่มีการระบุเอาไว้ว่าใครอย่าใต้กฎหมายก็ควรอยู่ใต้กฎหมายจริงๆ การระบุคำเหล่านี้ในรัฐธรรมนูญ ทุกๆ คน ก็อยู่ภายใต้กฎกติกาเดียวกัน อีกเรื่องที่ตนมักพูดกับครอบครัวเสมอ มักหยิบเรื่องนี้มาคุยคือเรื่องการกระจายอำนาจ ตนหวังรัฐธรรมนูญในฝันจะมีเรื่องนี้ ไม่ว่าจะเป็นการยกเลิกผู้ว่าฯ ผู้ใหญ่บ้าน ฯลฯ มาเข้าสู่การเลือกตั้งท้องถิ่นมากขึ้น
ประเด็น 3 อำนาจที่เป็นแกนปกครองประเทศนี้ ทั้ง บริหาร ตุลาการและนิติบัญญัติ นั้นต้องมาจากประชาชนอย่างแท้จริง อำนาจตุลาการควรยึดโยงกับประชาชน โดยรัฐธรรมนูญในฝันควรเน้นย้ำจุดนี้ และอยากฝากคนรุ่นใหม่ทุกคนและทุกคนช่วยสานต่อผลักดัน ไม่แน่ว่าก้าวแรกจะเป็นก้าวของการส่งเสียงของการแก้รัฐธรรมนูญก็ได้
'พลัฏฐ์ SMEs' หวังมีรัฐธรรมนูญเอื้อผู้ประกอบการขนาดเล็ก ลดระเบียบที่ยุ่งยาก ป้องกันรายใหญ่รังแก
พลัฏฐ์ ศิริกุลพิสุทธิ์ อดีตเลขานุการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ และประธานกรรมการ บริษัท ฟิลเทค เอ็นเตอร์ไพรส์ 1994 จำกัด (มหาชน) ตนเป็นตัวแทนผู้ประกอบการรายเล็กที่ที่จะมีส่วนร่วมในการออกแบบรัฐธรรมนูญที่จะช่วยลดความเหลื่อมล้ำอย่างไรบ้าง
ไทยเป็นประเทศสวยงาม นักลงทุนต่างประเทศ ให้ประเทศเราเป็นอันดับต้นๆ ของการน่าลงทุน แต่การลงทุนรายเล็กๆ นั้นไม่ใช่เรื่องง่ายในการลงทุน ทำธุรกิจง่ายๆ ในเมืองไทยก็เป็นเรื่องยาก เมื่อเปิดกิจกรรมแล้วใบอนุญาตไม่ครบก็ต้องพูดคำว่า “พี่ครับช่วยผมหน่อย” กฎระเบียบบ้านเรามีเยอะ พ่อค้าอย่างเราจะเปิดโรงงานต้องใช้เวลา 2 ปี กว่าจะทำให้เสร็จ คนต่างประเทศจะมาลงทุนก็ส่งสัยคำ “พี่ครับช่วยผมหน่อย” นี้ เขาจะงง เพราะมันเป็นต้นทุนแฝง หรือแม้ท่านเปิดร้านหมูปิ้ง ผู้ประกอบการสะดวกซื้อก็จะมาเปิดแข่งท่าน หรือเปิดขายน้ำก็จะเจอน้ำที่ราคาถูกแข็งคือยี่ห้อ 7/11
ประเทศนี้เจอ 2 อย่าง คือระเบียบที่ยุ่งยาก และรายใหญ่รังแก
ความหวังคือรัฐธรรมนูญที่ออกแบบมาต้องออกแบบมาเพื่อคนรายย่อย ผู้ประกอบการรายย่อย
พลัฏฐ์ กล่าวด้วยว่า ประเทศดีๆ ควรมีคนค้าขายเยอะๆ ที่ผ่านมารัฐธรรมนูญออกแบบมาเพื่อผู้บริโภคมักดูแลผู้บริโภค แต่ไม่ค่อยดูแลผู้ประกอบการ สิ่งที่ตนอยากเรียกร้องคือ รัฐธรรมนูญที่ดูแบผู้ประกอบการ ไม่ให้คนตัวใหญ่รังแกคนตัวเล็ก และรัฐบาลไม่ควรมายุ่งกับผู้ประกอบการ เพราะผู้ประกอบการมีความสร้างสรรค์อยู่แล้ว
'ครูลูกกอล์ฟ' อยากเห็นรัฐธรรมนูญที่คุ้มครองประชาชนจริงๆ วัยรุ่นสะท้อนอยากได้รัฐธรรมนูญที่ยึดโยงกับประชาชน
คณาธิป สุนทรรักษ์ หรือครูลูกกอล์ฟ ติวเตอร์โรงเรียนสอนภาษาอังกฤษ Angkriz ได้นำนักเรียนของตนมาร่วมกันแสดงความคิดเห็นว่ารัฐธรรมนูญในฝันของตัวเองคืออะไร บางคนได้แสดงความเห็นว่ารัฐธรรมนูญที่ตนอยากให้รัฐธรรมนูญสามารถเข้าถึงได้ง่ายกว่านี้เนื่องจากฉบับปัจจุบันมีการใช้ภาษาที่ซับซ้อนทำให้ไม่สามารถอ่านแล้วเข้าใจได้ทุกคน และประชาชนต้องมีส่วนร่วมในการร่างรัฐธรรมนูญได้ทุกคนและเป็นรัฐธรรมนูญที่ยึดโยงกับประชาชนเพราะหากจะให้รัฐธรรมนูญอยู่รอดได้ก็ต้องให้สอดคล้องกับความต้องการของประชาชนและความเปลี่ยนแปลงได้
ส่วนตัวคณาธิป อยากให้รัฐธรรมนูญเป็นประเด็นที่คนทั่วไปในสังคมรู้สึกสบายใจที่จะแชร์พูดคุยกันได้ในสังคมสามารถพูดคุยกันได้ คนเห็นความสำคัญกันมากจริงๆ ก็จะไม่เป็นเพียงรัฐธรรมนูญที่อยู่ในฝันอีกต่อไป แล้วก็อยากให้รัฐธรรมนูญศักดิ์สิทธิ์
“ถ้ามันบอกว่าประชาชนทำอันนี้ได้แล้วเขาไม่ได้ทำอะไรผิดจริงๆ มันควรต้องศักดิ์สิทธิ์มันต้องปกป้องเขาจริงๆ” คณาธิปย้ำ
คณาธิปได้ยกตัวอย่างว่าในรัฐธรรมนูญหมวดที่สามเรื่องสิทธิและเสรีภาพของปวงชนชาวไทย มาตรา 27 ที่บัญญัติว่า บุคคลต้องย่อมเสมอกันในกฎหมายมีสิทธิและเสรีภาพและได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายเท่าเทียมกันชายและหญิงมีสิทธิเท่าเทียมกัน ซึ่งเขาเห็นว่าแม้จะอ่านอย่างไม่อคติแล้วแต่ถ้าบอกว่าให้เชื่อในสิ่งที่ศักดิ์สิทธิที่สุดแต่อ่านแล้วคนยังเกิดความสงสัยและยังเกิดเหตุการณ์ที่ทำให้เห็นอย่างเป็นรูปธรรมว่าสิ่งที่เขียนไว้ในรัฐธรรมนูญไม่เป็นความจริง เขาก็รู้สึกว่าข้อไหนทำไม่ได้ก็ไม่ต้องเขียนลงไปอย่างน้อยรับความจริง
ประธาน สนท. ชี้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ต้องเป็น rules of game ที่นำสังคมไทยสู่หลักประชาธิปไตย และหลักสิทธิมนุษยชน
จุฑาทิพย์ ศิริขันธ์ นักศึกษาคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ประธานสหภาพนักเรียน นิสิต นักศึกษาแห่งประเทศไทย (สนท.) กล่าวทักทายผู้เข้าร่วม พร้อมเเจ้งว่า เวลานี้ตนเองเป็น 1 ใน 31 รายชื่อในกลุ่มผู้ถูกกล่าวค
จุฑาทิพย์ กล่าวต่อว่า ช่วงเวลาที่ผ่านมาหลังจากทำ
เธอเล่าต่อว่า ตัวเองเป็นคนต่างจังหวัด จึงไม่เห็นอะไรมากนัก แต่ก็มีความคิดที่อยากจะเปล
“เราต้องการให้คนเท่ากัน เป็นราษฎรเสมอหน้าเท่ากันหม
จุฑาทิพย์ กล่าวต่อถึง หลัก 6 ประการของคณะราษฎรว่า ต้องพูดถึง ปรีดี พนมยงค์ ที่ไม่ใช่เพียงแค่เป็นคนร่า
จุฑาทิพย์ กล่าวถึงการออกแบบรัฐธรรมนู
จุฑาทิพย์ กล่าวด้วยว่า อย่างไรก็ตามไม่ว่ารัฐธรรมน
“ที่พูดมานี้ ไม่ได้ต้องการให้กลับไปใช้ร
'แชมป์ ราชบุรี' ย้ำเสรีภาพคือผืนดิน ยิ่งมีมากเสียงของคนบนดินจะได้ยินไปถึงท้องฟ้า เทียบรัฐธรรมนูญเหมือนคนรัก จะอยู่ร่วมกันได้ก็ต่อเมื่อมองเห็นประชาชนเป็นคนสำคัญที่สุด
ธีรชัย ระวิวัฒน์ นักศึกษาคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ หรือ ดาวปราศรัยที่รู้จักกันทั่วไปในนาม 'แชมป์ ราชบุรี' กล่าวทักทายผู้ฟัง และขอบคุณทีมผู้จัดงานที่เปิดโอกาสให้เด็กคนหนึ่งขึ้นมาพูดในวันนี้ เขาเล่าว่า ตัวเองเป็นเพียงคนหนุ่มคนหนึ่ง ที่ไม่ได้มีความรู้ความสามารถ หรือเชียวชาญหลักนิติศาสตร์ รัฐศาสตร์ เท่ากับอาจารย์หลายท่าน และไม่ได้เป็นนักต่อสู้ทางการเมือง ที่ต่อสู้บนถนนสายการเมืองเพื่อปกป้องเสรีภาพเหมือนนักสู้หลายๆ คน
ธีรชัย กล่าวต่อว่า เมื่อพูดถึงรัฐธรรมนูญ ก็จะเกิดคำถามขึ้นว่าว่า รัฐธรรมนูญคืออะไร ซึ่งมีหลายคำตอบ เช่น กฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศ กรอบกติกาในการออกแบบสังคมการเมือง เครื่องมือในการควบคุมพฤติกรรมทางการเมือง หรือกระทั่ง วรรณกรรมของนักกฎหมาย และหลายคนก็เห็นว่า รัฐธรรมนูญเป็นเพียงสมุดเล่มหนึ่งที่วางอยู่บนพานแว่นฟ้า
แต่วันนี้ ธีรชัย ต้องการให้มองรัฐธรรมนูญในมุมมองใหม่ในฐานะที่รัฐธรรมนูญเป็นคนรัก มองในฐานะคู่ชีวิต โดยใช้ความคาดหวังที่เรามีต่อความรักเป็นกรอบการอธิบาย
เขาเปรียบเทียบว่า หากรัฐธรรมนูญคือคนรัก ประเทศไทยประกาศใช้รัฐธรรมนูญมากแล้ว 20 ฉบับ เราก็คงมีแฟนแล้ว 20 คน รัฐธรรมนูญที่ประกาศใช้ก็เหมือนกับคนหลายๆ คนที่เดินเข้ามาและออกไปจากความสัมพันธ์ในชีวิต หลายคนเดินเข้ามาด้วยความหวังดี บางทีหลายคนเดินเข้ามาด้วยความประสงค์ร้าย หลายคนอยู่ด้วยแล้วรู้สึกสบายใจ บางคนอยู่ด้วยแล้วรู้สึกอึดอัด บางคนเข้ามาทำให้รู้สึกมีความหวัง อยากสร้างอนาคตไปกับเขา แต่บางคนอยู่กับเราไม่นานก็รู้สึกว่า อีกไม่นานเขาจะต้องเดินจากไปในที่สุด และบางคนเข้ามาทำให้เรารู้สึกรักเขามาก แต่ไม่ว่ารักมากขนาดไหนก็จะมีมือที่สามเข้ามาเเย่งและพรากเขาไปจากเรา ทั้งหมดนี้ไม่ได้มีอะไรต่างไปจากรัฐธรรมนูญของไทยที่ผ่านมา
ธีรชัย กล่าวต่อว่า ที่ผ่านมาไทยมีรัฐธรรมนูญที่เป็นคนรักที่ดีสำหรับประชาชน แต่สุดท้ายก็ต้องจากไปเพราะมีคนถือปืนเข้ามาฉีกทิ้ง การเปลี่ยนรัฐธรรมนูญบ่อย ก็คล้ายกับการเปลี่ยนแฟนบ่อย และโดยปกติแล้วต่อให้มีการเปลี่ยนแฟนบ่อยแค่ไหน เราก็ย่อมคิดถึงใครสักคนที่จะเข้ามาเป็นคนสุดท้าย และจะอยู่กับเราไปชั่วชีวิต เช่นเดียวกับรัฐธรรมนูญที่ไม่ว่าจะมีมาแล้วก็ฉบับ ในใจของทุกคนก็ย่อมคิดถึงรัฐธรรมนูญฉบับสุดท้าย แต่ปัญหาคือ เราเจอรัฐธรรมนูญที่เราต้องการหรือยัง
“บางครั้งสเปคที่เราชอบก็คล้ายกับรัฐธรรมนูญที่เราฝัน ผมชอบคนที่อยู่ด้วยแล้วรู้สึกอบอุ่น รู้สึกปลอดภัย เป็น safe zone ให้เราได้พักใจ รู้สึกว่าคนนี้จะไม่ทอดทิ้งเรา กับรัฐธรรมนูญก็เช่นกัน ผมอยากได้รัฐธรรมนูญที่ประกาศมาแล้วรู้สึกอุ่นใจ รู้สึกปลอดภัยจากอำนาจรัฐที่จะมาลิดรอน รู้สึกอุ่นใจทุกครั้งที่มีบทบัญญัติใดในกฎหมายนี้ที่จะไม่ทอดทิ้งเราจากอำนาจรัฐ หรือจากอำนาจใดก็ตามทั้งในและนอกระบบที่ป่าเถื่อน”
ธีรชัย กล่าวต่อว่า นอกจากนี้ยังชอบคนที่ไม่จู้จี้จุกจิก หวาดระแวงว่า จะไปมีคนอื่น จนต้องมาตามตรวจสอบ หรือสร้างข้อบังคับมากกมาย ถ้าเป็นรัฐธรรมนูญ ก็ไม่ต้องการรัฐธรรมนูญที่มีข้อบังคับมากมายจนขยับไม่ได้ และไม่ต้องการรัฐธรรมนูญที่ไม่ไว้ใจประชาชน ไม่เชื่อว่าประชาชนจะคิดเองได้ จนต้องออกแบบให้หน่วยงานต่างๆ เข้ามาควบคุมตรวจสอบ ตีกรอบความคิด ให้ประชาชนเดินไปในทางที่เขาคิดว่าสมควร
นอกจากนี้ เขายังย้ำว่า คนที่จะมาเป็นคนรักกันได้ จำเป็นต้องเป็นคนที่คุยกันรู้เรื่อง แม้ว่าจะพูดคนละเรื่องแต่ก็ต้องสามารถอธิบายแนวคิดระหว่างกันให้เข้าใจได้ เหมือนกับรัฐธรรมนูญ ซึ่งเราต้องการรัฐธรรมนูญที่เข้าใจง่าย ไม่จำเป็นต้องใช้ภาษากฎหมายที่ยากมากมาย จนต้องหาคนมาวินิจฉัยตีความให้ ขณะเดียวกัน คนที่จะเป็นคนรัก ก็ต้องเป็นคนที่ไม่ว่าจะทะเลาะกัน ไม่ลงรอยกัน ก็ยอมที่จะปรับตัวเข้าหากับเพื่อที่จะรักษาความสัมพันธ์เอาไว้ แต่ไม่ใช่เป็นการปรับทุกอย่างโดยใครคนหนึ่งต้องเสียตัวตนไป เช่นกันกับรัฐธรรมนูญ ที่ควรจะปรับแก้ได้ง่าย ไม่ใช่สร้างเงื่อนไขจนไม่สามารถแก้ไขอะไรได้
“ที่สำคัญเราอย่าได้คนที่คิดถึงเรา และทำเพื่อเรา เช่นเดียวกันกับรัฐธรรมนูญ เราต้องการรัฐธรรมนูญที่คิดถึงประชาชน ออกแบบมาเพื่อประชาชน และทำเพื่อประชาชน ไม่ใช่ออกแบบเพื่อพรรคการเมืองใดพรรคการเมืองหนึ่ง มองประชาชนเป็นสิ่งที่สำคัญสูงสุดจริงๆ ไม่ใช่เพียงเขียนไว้แค่ตัวอักษร”
ธีรชัย กล่าวต่อว่า หากจะพูดให้ง่าย รัฐธรรมนูญจะต้องประกอบไปด้วยหลักการ 3 ข้อคือ 1.ประชาชนเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตย หรืออำนาจสูงสุดจริงๆ ซึ่งหมายความว่า ไม่ว่าจะเป็นสถาบันฯ หน่วยงาน องค์กรใดก็ตาม จะต้องไม่มีอำนาจเหนือกว่าประชาชนที่เป็นเจ้าของอำนาจสูงสุด 2.ความเสมอภาคเท่าเทียมเป็นธรรม ไม่ต้องการการกดขี่ระหว่างกัน แต่ต้องการเวทีที่ไม่ว่าใครก็ตามสามารถอยู่ร่วมกันได้ โดยทุกคนมีที่ยืนอันสมคุณค่า และเสมอหน้าได้ 3.สิทธิเสรีภาพ จำเป็นต้องขยายขอบข่ายของสิทธิเสรีภาพออกไปให้มากขึ้น
“พูดถึงเสรีภาพ หลายคนก็บอกว่าที่ออกมาพูดกันว่ายุคสมัยนี้ไม่มีเสรีภาพ ถ้าไม่มีเสรีภาพจริงๆ แล้วนี่ออกมาพูดได้อย่างไร จริงครับท่านพูดถูก แต่ของเปรียบเสรีภาพเป็นดินที่เรายืนอยู่ การที่ผมยังพูดอยู่ได้แปลว่า ข้างใต้ยังมีผื่นดินรองรับอยู่ แต่ดินเสรีภาพในยุคนี้กลับเป็นดินที่เปราะบางอ่อนแอ และไม่ปลอดภัย เราไม่รู้ว่าเมื่อไหร่ ไม่รู้ว่าพูดๆ อยู่ตอนนี้ เมื่อไหร่ดินนี้มันจะทรุดถล่มลงมา หรือมันจะเหลวนิ่มกลายเป็นโคลนแล้วดูดเราลงไป ดังนั้นดินแห่งเสรีภาพที่ดี ที่ควรเป็น ที่อยากได้ ควรเป็นดินแห่งเสรีภาพที่หนักแน่น เข้มแข็ง และปลอดภัย และหากดินนี้มีมากขึ้น ทับถมก็กองดินสูงขึ้น ก็จะทำให้เราอยู่ใกล้กับท้องฟ้ามากขึ้น เมื่อมันสูงขึ้นจะทำให้เรา ประชาชนคนหนึ่ง ที่แม้ว่าจะยืนอยู่บนดิน เท้ายังติดอยู่กับดิน แต่เสียงที่เราพูดออกมาจะได้ยินถึงท้องฟ้า” ธีรชัย กล่าว
'คำ ผกา’ ชวนฉีก ‘รัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรม’ ผ่านการประกาศเอกราชและอิสรภาพของประชาชน
ลักขณา ปันวิชัย หรือ คำ ผกา คอลัมนิสต์ พิธีกร และผู้ประสานงานกลุ่ม CARE กล่าวถึงรัฐธรรมนูญเปรียบเทียบโดยยกเรื่องคำประกาศอิสรภาพของสหรัฐอเมริกา 1776 หรือว่า 2319 ที่ระบุตอนหนึ่งถึง สิทธิที่จะแสวงหาเสรีภาพและการแสวงหาความสุข อีกสิ่งหนึ่งที่ใกล้เคียงกับคำประกาศอิสรภาพของสหรัฐอเมริกาคือคำประกาศของคณะราษฎรในปี 2475 จากคำประกาศเจตนารมณ์ของคณะราษฎรก็นำไปสู่ธรรมนูญการปกครองชั่วคราวที่ประกาศวันที่ 27 มิ.ย.2475 มาตราที่ 1 เขียนไว้เรียบง่ายที่สุด ชัดเจนที่สุดว่า “อำนาจสูงสุดเป็นของราษฎร”
“เชื่อหรือไม่เชื่อว่า อันที่จริงเราไม่จำเป็นต้องไปหารัฐธรรมนูญในฝันที่ไหนเลย รัฐธรรมนูญในฝันเคยถูกเขียนเอาไว้อย่างเรียบง่ายที่สุดและเป็นภาษามนุษย์อย่างที่สุดว่า อำนาจสูงสุดเป็นของราษฎร”
ลักขณา ยกคำปรารภของรัฐธรรมนูญประเทศญี่ปุ่นเขียนในปี 2488 ที่ใช้มาจนถึงทุกวันนี้ เกิดขึ้นหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองของไทยด้วย เทียบกับคำปรารภของรัฐธรรมนูญฉบับ 60 ของไทย หรือย้อนไปเทียบกับธรรมนูญการปกครองฉบับ 27 มิ.ย.2475 จะเห็นเส้นทางเดินของชีวิตรัฐธรรมนูญไทยมีความเป็นมาและเป็นไปอย่างไร
ผู้ประสานงานกลุ่ม CARE กล่าวถึงเหตุผลที่กลุ่มมาเคลื่อนเรื่องรัฐธรรมนูญนั้น ขอชวนกลับไปคำถามที่ว่า ทำไมการทำให้ประเทศไทยเป็นประชาธิปไตยมันจึงล้มเหลว ทำไมถึงยาก ก่อนอื่นต้องเข้าใจตรงกันว่าการปกครองระบอบประชาธิปไตยนั้น มันมีพื้นฐานจากอะไร การจะทำให้ประเทศประเทศหนึ่งเป็นประชาธิปไตยนั้นต้องเริ่มต้นจากอะไร
“การจะทำให้สังคมหนึ่งกลายมาเป็นสังคมที่เป็นประชาธิปไตยที่แท้จริงนั้น มันจะต้องเริ่มต้นจากการลุกขึ้นประกาศเอกราช มันจะต้องเริ่มต้นจากการประกาศอิสรภาพของประชาชนจากอำนาจที่กดขี่และปกครองพาวกเขาเอาไว้ พูดอย่างเรียบง่ายก็คือการประกาศอิสรภาพจากอำนาจที่บอกประชาชนว่าพวกเขาไม่มีสิทธิแห่งความเป็นคน พวกเขาไม่มีสิทธิในชีวิต พวกเขาไม่มีเสรีภาพในการแสวงหาความสุขความปลอดภัยในฐานะที่พวกเขาเป็นมนุษย์”
หากสังคมไหนประชาชนในสังคมนั้นยังไม่สามารถลุกขึ้นมาประกาศอิสรภาพของตัวเองได้ ประชาธิปไตยมันจะไม่อาจถือกำเนิดมาได้เลย ไม่ว่าจะเขียนรัฐธรรมนูญขึ้นมาอีกฉบับ วันนี้ต้องกลับมาถามว่าคนไทยส่วนใหญ่ของประเทศเคยนึกถึงการลุกขึ้นมาประกาศอิสรภาพออกมาดังๆ แล้วหรือยัง ว่าเราคือมนุษย์
“คำว่าประเทศเป็นของราษฎรทั้งหลาย และถ่อยคำที่บอกว่า อำนาจสูงสุดเป็นของราษฎร มันจึงสอดคล้องกันในฐานะที่เป็นคำประกาศอิสรภาพ เป็นคำประกาศซึ่งการมีเอกราชและจึงถูกกำหนดไว้เป็นมาตราที่ 1 ของธรรมนูญการปกครองชั่วคราวของสยาม 2475
ความล้มเหลวของประชาธิปไตยเกิดจากการรัฐประหารเฉลี่ย 10 ปีครั้ง และการฉีกรัฐธรรมนูญครั้งแล้วครั้งเล่า ราวกับรัฐธรรมนูญนั้นไร้ความหมายปราศจากความศักดิ์สิทธิใดๆ แต่เราไม่อาจปฏิเสธได้เลยว่าความสำเร็จของการรัฐประหารนั้นไม่ได้สำเร็จเพียงเพราะเขามีอาวุธ มีรถถัง มีอำนาจ แต่ประสบความสำเร็จเพราะสิ่งที่ อาจารย์นิธิ เอียวศรีวงศ์ เคยเขียนเอาไว้ว่า มันมีสิ่งที่เรียกว่า “รัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรมไทย”
“ไม่ว่ารัฐธรรมนูญฉบับลายลักษณ์อักษรจะถูกฉีกทิ้งไปกี่ฉบับ รัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรมไทยอันนี้ มันไม่เคยฉีกทิ้งไปจากสังคมไทยเลย รัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรมไทยมันคืออะไร มันคือสำนึกแห่งความเป็นไพร่เป็นทาส และความงมงายอย่างเหนียวแน่นที่ก่อรูปเป็นวาทกรรมเป็นเรื่องเล่าอย่างเป็นทางการในสังคมไทยและมันฝังอยู่ในรูปการณ์จิตสำนึกของคนไทยว่า ประเทศไทยนี้ไม่ใช่เป็นของราษฎร รวมไปถึงวาทกรรมเรื่องการสำนึกในบุญคุณของแผ่น สำนึกในอุดมการณ์นี้มีพลังที่ทำให้การรัฐประหารในประเทศนี้ประสบความสำเร็จ มีความชอบธรรม และครั้งหนึ่งการทำรัฐประหารมันคือจินตนาการเดียวของคนไทยและสังคมไทยในฐานะที่เป็นเครื่องมือแก้ไขวิกฤติและเป็นทางออกของทางตันทางการเมืองของสังคมไทย”
การรัฐประหารของ รสช. ก็ได้รับเสียงไชโยโห่ร้องสนับสนุนจากคนไทยว่าได้ทำลาย บุฟเฟ่ต์คาบิเนตของ พล.อ.ชาติชาย (ชุณหะวัณ) ลงไปแล้ว การรัฐประหารปี 2549 ก็ได้รับเสียไชโยโห่ร้อง คณะรัฐประหารทุกคณะในไทยได้รับเกียรติยศ คนสนับสนุนก็กลายเป็นวีรบุรุษวีรสตรี อยู่ในสถานะของสังคมที่ถูกมองว่าเป็นคนช่วยชีวิตให้ประเทศรอดพ้นจากนักการเมืองโกงกิน
การรัฐประหาร 2557 ก็ได้รับความนิยมยินดีในฐานะที่เป็นการกระทำทางการเมืองอันตอบสนองต่อข้อเรียกร้องของผู้รักชาติรักแผ่นดินทั้งสิ้น คนที่เกี่ยวข้องกับการรัฐประหารถูกยกย่องเป็นปูชนียบุคคลที่สำคัญของประเทศ คนที่ลงมือทำลายประชาธิปไตยในสังคมไทยไม่เคยมีตราบาป ไม่เคยถูกตราหน้าเป็นคนชั่ว แต่ถูกจดจำในฐานะวีรบุรุษและคนดี สิ่งเหล่านี้คือเนื้อหาของรัฐธรรมนูญไทยที่แท้จริงอยู่ในวัฒนธรรม และไม่เคยถูกฉีกทิ้งทำลายหรือท้าทายทั้งสิ้น
“รัฐธรรมนูญของประชาชนฉบับสุดท้ายจะเกิดขึ้นได้ รัฐธรรมนูญฉบับที่จะไม่ถูกฉีกทิ้งอีกต่อไปจะมีได้ก็ต่อเมื่อเราฉีกรัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรมนี้สำเร็จ เราจะฉีกรัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรมนี้สำเร็จได้อย่างไร สำหรับดิฉันเห็นว่าเมล็ดพันธุ์แรกที่ต้องถูกรื้อฟื้นขึ้นมาทุกครั้งที่เราพูดถึงรัฐธรรมนูญฉบับประชาชนก็คือ เราต้องไม่ลืมว่า รัฐธรรมนูญในการปกครองระบอบประชาธิปไตยนั้น ไม่อาจมีได้โดยปราศจาคคำประกาศเอกราชและคำประกาศอิสรภาพของประชาชนเป็นเบื้องต้น”
ลักขณา กล่าวว่า ตนเชื่อว่ารัฐธรรมนูญฉบับสุดท้ายไม่อาจเกิดขึ้นได้ หากไม่สามารถทำให้คนไทยตระหนักว่าขึ้นตอนของการประกาศเอกราชและอิสรภาพของเรายังไม่เสร็จสมบูรณ์ โดยเฉพาะขั้นตอนของการประกาศอิสรภาพของคณะราษฎรนั้นยังไม่เสร็จสมบูรณ์ และขั้นตอนนี้สำคัญเสียยิ่งกว่าการไปชำแหละรายมาตราของรัฐธรรมนูญที่เราต้องการแก้ไข
ลักขณา กล่าวถึงสิ่งที่ กลุ่ม CARE จะทำต่อไปว่า คือการลงมือฉีกรัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรมไทยนี้ลงไปให้ได้และสำเร็จ เราจะเรียกร้องบทสนทนาว่าด้วยการฉีกรัฐธรรมนูญฉบับนี้ให้เกิดขึ้นในสังคมไทย
“เราจะต้องสร้างและรักษาห่วงเวลาของรัฐธรรมนูญให้มันมีชีวิตอยู่กับเราเรื่อยไปทุกๆ วัน ไม่ว่าการแก้ไขรัฐธรรมนูญในสภาจะสำเร็จหรือไม่สำเร็จ แต่ห่วงเวลาแห่งรัฐธรรมนูญของประชาชนจะต้องอยู่ในบทสนทนาและต้องอยู่ในทุกลมหายใจของเราตราบเท่าที่เรายังสร้างรัฐธรรมนูญนั้นขึ้นมาเป็นรูปธรรมไม่ได้” ลักขณา กล่าว
หลังจากนี้สิ่งที่ กลุ่ม CARE จะทำต่อไปคือจะผลิตเนื้อหาว่าด้วยประวัติศาสตร์รัฐธรรมนูญของประเทศไทยและประวัติศาสตร์ว่าด้วยการทำลายอิสรภาพของคนไทยผ่านการเขียนรัฐธรรมนูญ เช่น คลิปต่อเนื่องผ่านแพนเพจกลุ่ม CARE เป็นเนื้อหาที่เรียบง่ายเข้าใจง่าย หวังว่าจะเป็นจุดเริ่มต้นของบทสนทนาว่าด้วยรัฐธรรมนูญในมิติที่ไกลกว่าการเป็นข้อกฎหมาย ภาษากฎหมาย ที่ยิ่งกีดกันประชาชนออกไปจากชีวิตของรัฐธรรมนูญ หลังจากนั้น กลุ่ม CARE หวังว่าจะสร้างบทสนทนาว่าด้วยรัฐธรรมนูญที่พึงมีพึงเป็นของสังคมไทยให้กว้างที่สุดเท่าที่ทำได้
ภายในสิ้นปีนี้ ลักขณา ยืนยันว่า กลุ่ม CARE หวังว่าจะเขียนรัฐธรรมนูญในฝันขึ้นมาและหวังว่ารัฐธรรมนูญนี้เป็นวรรณกรรมคู่บ้านคู่เมืองสืบไป ยาวไม่เกิน 30 หน้ากระดาษ เราเรียกร้องชัดเจนว่า รัฐธรรมนูญที่ประชาชนเป็นเจ้าของอำนาจกับรัฐธรรมนูญที่มาจากประชาชนอาจจะเป็นคนละเรื่องกัน ในการเคลื่อนไหวเรื่องรัฐธรรมนูญเราจะต้องละเอียดอ่อนเรื่องนี้ด้วย
“หากเราฉีกรัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรมลงไม่สำเร็จ แล้วเราให้รัฐธรรมนูญมาจากประชาชน เราอาจจะได้รัฐธรรมนูญฉบับลายลักษณ์อักษรที่ซ้ำรอยฉบับวัฒนธรรมที่ยังไม่ถูกทำลายก็เป็นได้” ลักขณา กล่าวย้ำ
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)